11/8/17

Η σχέση του ΔΝΤ με την ΕΚΤ και τον EΜΣ και η ηγεμονία του δολαρίου: Πάντα την πληρώνουν οι λαοί…

File Photo: International Monetary Fund (IMF) Managing Director Christine Lagarde (C) and Mario Draghi, President of the European Central Bank (ECB) talk during a meeting of the Eurozone Finance Ministers at the Scheepvaartmuseum in Amsterdam, The Netherlands. EPA, BART MAAT
File Photo: International Monetary Fund (IMF) Managing Director Christine Lagarde (C) and Mario Draghi, President of the European Central Bank (ECB) talk during a meeting of the Eurozone Finance Ministers at the Scheepvaartmuseum in Amsterdam, The Netherlands. EPA, BART MAAT

του ΠΕΤΡΟΥ ΜΗΛΙΑΡΑΚΗ*

·η ad hoc Συνδιάσκεψη

1) Υπό το κράτος των προηγούμενων εκτιμήσεων και αναγκών συγκροτήθηκε η Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών, στο Bretton Woods του New Hampshire, στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιούλιο του 1944.
Εκεί τέθηκε επί τάπητος (με εκπροσώπους 45 κυβερνήσεων), η διαμόρφωση ενός Διεθνούς Οργανισμού του οποίου αποστολή θα ήταν η διευκόλυνση της επέκτασης, αλλά ταυτοχρόνως και της ισορροπημένης ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου, με πρόνοιες συναλλαγματικής σταθερότητας. (Υπ’ όψιν ότι στη Συνδιάσκεψη αυτή η Ελλάδα ήταν «ιδρυτικό μέλος». Στην αντιπροσωπεία επικεφαλής ήταν ο Κυριάρκος Βαρβαρέσος. Η Συνθήκη δε κυρώθηκε στην εσωτερική έννομη τάξη επί Πρωθυπουργίας Θεμιστοκλή Σοφούλη.)

2) Με βάση την απόφαση που επικράτησε στην προαναφερόμενη Συνδιάσκεψη η διεθνής οικονομική τάξη επέβαλε τη δημιουργία ενός ad hoc Υπερταμείου, ήτοι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Σύμφωνα με το εισαγωγικό άρθρο (βλ. άρθρο 1) της Συμφωνίας περί ΔΝΤ, οι κυρίως σκοποί του συγκεκριμένου αυτού Διεθνούς Οργανισμού-Ταμείου είναι πρωτίστως: «η προαγωγή της διεθνούς νομισματικής συνεργασίας δι’ ενός μονίμου οργανισμού ο οποίος θα διαθέτει τον κατάλληλο μηχανισμό προς συνεννόηση και συνεργασία επί διεθνών νομισματικών προβλημάτων». Αυτή είναι η κυρίως πρόνοια.

Άξιο όμως ιστορικής αναφοράς είναι ότι με το συμβατικό κείμενο που αφορά στο ΔΝΤ –και τούτο είναι πράγμα ασύνηθες για συμβατικά κείμενα δημοσίου διεθνούς δικαίου- η Νομισματική και Δημοσιονομική Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών που εγκαθίδρυσε το ΔΝΤ, αποφάσισε: «να εκφράση την ευγνωμοσύνην της προς τον Πρόεδρον των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Φραγκλίνο Δ. Ρούσβελτ δια την πρωτοβουλίαν του προς σύγκλησιν της παρούσης Συνδιασκέψεως και την προπαρασκευήν της.» (βλ. άρθρο ΙΙΙ του εισαγωγικού κειμένου της Νομισματικής και Δημοσιονομικής Συνδιάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών στο Bretton Woods). Έκτοτε οι ΗΠΑ λόγω οικονομικών και στρατηγικών δεδομένων έχουν τον κύριο και καθοριστικό λόγο στο ΔΝΤ.

το ειδικότερο αντικείμενο της Συνδιάσκεψης
Το ειδικότερο αντικείμενο της Νομισματικής και Δημοσιονομικής Συνδιάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών το 1944 ήταν να συμφωνηθεί: α) η προαγωγή με αμοιβαίως επωφελείς όρους διεθνών εμπορικών σχέσεων, β) η καθοδήγηση ώστε το τακτικό εμπόριο των κυριότερων προϊόντων να διεξάγεται σε δίκαιες τιμές, όχι μόνο για την παραγωγή αλλά και για την κατανάλωση και γ) η εναρμόνιση των εθνικών πολιτικών των κρατών-μελών, να έχει ως στόχο την προαγωγή και διατήρηση υψηλού επιπέδου εργασία με προοδευτικώς ανερχόμενο βιοτικό επίπεδο (βλ. άρθρο VII του Εισαγωγικού Κειμένου). Ωστόσο στην παρούσα ιστορική φάση, η επιβολή των δογμάτων του νεοφιλελευθερισμού επέβαλαν τη θεωρία και την πράξη του μονεταρισμού και κυρίως της λιτότητας.

η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Συμπολιτείας, η ΕΚΤ και η κυριαρχία του δολαρίου.
Η συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Συμπολιτείας με τη διαδρομή της ίδρυσης αρχικώς των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, και ειδικότερα της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας που μετεξελήχθηκε σε Ευρωπαϊκή Κοινότητα και μετασχηματίστηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), αφορά καθοριστικό πυλώνα της παγκόσμιας οικονομίας και της παγκόσμιας διπλωματίας και στρατηγικής. Υπ´όψιν δε επιγραμματικώς τα εξής:
1)Το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης που αφετηρία του είχε την κοινή αγορά που μετασχηματίστηκε σε ενιαία αγορά, με αιχμή τη δημιουργία του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, επέβαλε ίδιους κανόνες νομισματικής πολιτικής με την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) η οποία ήδη με το άρθρο 13 της Συνθήκης της Λισαβόνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναγνωρίσθηκε ως Όργανο της ΕΕ.
2) Η ΕΚΤ έχει νομική προσωπικότητα και κατά την άσκηση των εξουσιών και την εκτέλεση των καθηκόντων της δεν ζητεί ούτε δέχεται υποδείξεις από ενωσιακά Όργανα ή Οργανισμούς ή από κυβέρνηση κράτους-μέλους. Τα αυτά δικαιώματα έχουν απονεμηθεί και στα φυσικά πρόσωπα-Όργανα Διοίκησης της ΕΚΤ. Υπ’ όψιν δε ότι οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες και το όλο Σύστημα Ευρωπαϊκών Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) συναποτελούν λειτουργική ενότητα, ενώ το επιμέρους ευρωσύστημα (1)και τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης αποκτούν ιδιαίτερο κύρος στην παγκόσμια οικονομία. Ο γράφων όμως υποστηρίζει (εκ προοιμίου) ως αφέλεια το ενδεχόμενο το ευρώ να εκτοπίσει από τις διεθνείς συναλλαγές ενέργειας και πρώτων υλών το δολάριο των ΗΠΑ. Μπορεί το ευρώ να έχει εισέλθει στην οικονομική ζωή του πλανήτη, ωστόσο: και ως μέσο συναλλαγής στο διεθνές εμπόριο, αλλά και ως διεθνές αποθεματικό νόμισμα, το δολάριο των ΗΠΑ, παρά την καταγγελία της «χρυσής θυρίδας», είναι και θα παραμείνει ακατανίκητο. Πέραν αυτού το ευρωσύστημα αφορά κυρίως αμετάκλητες νομισματικές ισοτιμίες και απέχει μακράν από τη δογματική του δολαρίου των ΗΠΑ.
3) Η κρίση του 2008 και μετά βρήκε τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, την ΕΚΤ αλλά και τις εθνικές κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ευρωπαικής Ενωσης (ΕΕ) να μην έχουν προετοιμαστεί για ενδεχόμενο κρίσης, για τοενδεχόμενο μάλιστα χρεωκοπίας κράτους-μέλους της ευρωζώνης όταν μάλιςτα ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναποφεύκτως θα προκαλούςεκαι κλυδωνισμοθ´ς που θα επιδρούσαν στο επίπεδο της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας

Έτσι αποφασίστηκε μεταξύ των άλλων (ως τελική ιστορική κατάληξη) η ίδρυση του Ευρωπαϊκού Μηχανικού Σταθερότητας (ΕΜΣ) που αφορά Διεθνή Οργανισμό του οποίου οι εργασίες και οι Αρχές αποσκοπούν στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της ζώνης του ευρώ ως σύνολο, αλλά και για κάθε κράτος-μέλος χωριστά παρέχοντας συνδρομή και οικονομική βοήθεια σε κράτος-μέλος που τη ζητεί λόγω επείγουσας ανάγκης…

Η συνδρομή όμως αυτή, εκ του Καταστατικού του ΕΜΣ, υπόκειται σε αυστηρούς όρους οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής στο πλαίσιο ενός μακροοικονομικού προγράμματος προσαρμογής. Τα αυστηρά συνεπώς προγράμματα λιτότητας δεν αφορούν μόνο πολιτικές του ΔΝΤ στο όνομα του νεοφιλελευθερισμού. Αφορούν και πολιτικές της ΕΚΤ και του ΕΜΣ. Εξ’ αυτών δε των πολιτικών παράγεται αυστηρή λιτότητα.

η άγνωστη στο ευρύ κοινό «σχέση λήψης κοινών αποφάσεων»
Από τα ΜΜΕ διαφεύγει, και σε κάθε περίπτωση δεν έχει ποτέ γνωστοποιηθεί η διαδικασία προπαρασκευαστικών πράξεων που έχουν ως σκοπό την ενιαία εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ στο ΔΝΤ.

Προσφάτως η ελληνική κοινή γνώμη παρακολουθεί αμήχανη τα όσα λαμβάνουν χώρα ως διελκυστίνδα θέσεων και απόψεων μεταξύ του ΔΝΤ και του ΕΜΣ αναφορικώς με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Υπ’ όψιν δε ότι ο ΕΜΣ (βλ. άρθρο 13) μπορεί να συνεργάζεται με το ΔΝΤ, ενώ το ΔΝΤ μπορεί να μετέχει στις Συνεδριάσεις του άτυπου Οργάνου της ΕΕ (που είναι κατ’ ουσίαν -αλλά απαραδέκτως- αποφασιστικό) ήτοι του Eurogroup.

Ενταύθα τίθενται σοβαρά ερωτήματα ως εξής:
Πώς είναι δυνατόν ΔΝΤ-ΕΚΤ-ΕΜΣ να συνεργάζονται στο πλαίσιο προνοιών που αφορούν στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και μεταξύ τους να υπάρχει έντονη αντιδικία για πολύ σοβαρά ζητήματα, όπως π.χ. το ύψος του πλεονάσματος και ο χρόνος της διατήρησης του, που απαιτείται σε οικονομία κράτους-μέλους του ΔΝΤ, της ΕΕ και του ΕΜΣ. Το αυτό ερώτημα εγείρεται και σε ζητήματα αντιμετώπισης του δημοσίου χρέους.

Τα ζητήματα δε που ανακύπτουν ενταύθα και τα οποία πρέπει να απαντηθούν πειστικά από τα αρμόδια Όργανα, αφορούν στην ήδη υπάρχουσα συνεργασία μεταξύ του ΔΝΤ –ΕΚΤ και ΕΜΣ.

Υπ’ όψιν δε ότι εφόσον υπάρξει ταυτότητα θέσεων ΔΝΤ-ΕΚΤ και ΕΜΣ δεν υφίστανται περιθώρια στο Eurogroup να εισηγηθεί κάν αντίθετη πολιτική. Σημασία επίσης έχει και το κατά πόσον η ΕΚΤ μπορεί να δέχεται υποδείξεις από άλλο Οργανισμό κατά παράβαση του Καταστατικού της. Και αυτό πράγματι αποτελεί ερώτημα και έχει σημασία. Όπως επίσης αποτελεί ερώτημα και έχει σημασία εάν η όποια πολιτική που υιοθετεί ιδίως η ΕΚΤ (ως Όργανο της ΕΕ) νομιμοποιείται σε περίπτωση που ευρίσκεται σε αντίθεση με τις αρχές και τις πρόνοιες του ενωσιακού κεκτημένου.

υπ’ όψιν και τα εξής:
Σήμερα η ΕΚΤ εκπροσωπείται σε δύο όργανα του ΔΝΤ σε μόνιμη βάση. Έτσι:
1) Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ συμμετέχει ως Παρατηρητής στην Διεθνή Νομισματική και Χρηματοπιστωτική Επιτροπή (ΔΝΧΕ), ενώ
2) η ΕΚΤ έχει καθεστώς Παρατηρητή στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ. όταν συζητούνται θέματα που σχετίζονται με την εντολή της.
Ειδικότερα:
3) η ΕΚΤ αποστέλλει εκπρόσωπο της στις Συνεδριάσεις του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ όταν συζητούνται τα εξής θέματα: α) οι πολιτικές της ζώνης του ευρώ στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων του άρθρου IV με κράτη-μέλη, β) η επιτήρηση των πολιτικών των μεμονωμένων μελών της ζώνης του ευρώ από το ΔΝΤ σύμφωνα με το άρθρο IV, γ) ο ρόλος της ζώνης του ευρώ στο διεθνές νομισματικό σύστημα, δ) οι παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές, ε) οι εκθέσεις για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα, στ) οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και αγορά. Επιπλέον: ζ) η ΕΚΤ αποστέλλει εκπρόσωπο της στις Συνεδριάσεις του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ για θέματα της ημερήσιας διάταξης που αναγνωρίζονται από την ΕΚΤ και το ΔΝΤ ως αμοιβαίου ενδιαφέροντος για την εκτέλεση των αντίστοιχων εντολών τους.

Το καθεστώς Παρατηρητή της ΕΚΤ έχει την έννοια ότι, με την άδεια του Προέδρου, ο εκπρόσωπος της ΕΚΤ μπορεί να αναφέρεται προφορικώς ή εγγράφως στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ σχετικώς με τα θέματα για τα οποία έχει προσκληθεί η ΕΚΤ, ενώ το δικαίωμα τοποθέτησης και λήψης αποφάσεων για το πλήρες φάσμα θεμάτων στα Όργανα του ΔΝΤ προορίζεται (ακόμη…) για τα κράτη μέλη.

Με τούτα τα δεδομένα αποδεικνύεται η πλήρης συνεργασία: ΔΝΤ-ΕΚΤ αλλά και ΕΜΣ. Συνεπώς αυτή η «διαπλοκή» (με την καλή του όρου έννοια), αποδεικνύει ότι όταν υφίστανται αντιθέσεις-αντιδράσεις-διελκυστίνδες που διατυπώνονται σε δημόσιο επίπεδο, αυτές οι «παραστάσεις» δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ένα ευρύτερο «παίγνιο» ανομολόγητων σκοπιμοτήτων!.. Σε βάρος πάντοτε των λαών που δοκιμάζονται απο λιτότητα!..

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ:
1. Βλ. Πέτρος Μηλιαράκης, “μακροσύστημα και ευρωσύστημα, με αναφορά στο Οικονομικό Δίκαιο” , 2009, (εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, προλογίζει ο Νίκος Κοτζιάς), ειδικώς σελ 143 και επ.

*ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ευρωπαικά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου.

mignatiou.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.