25/9/17

Μια διαφορετική άποψη: Ο απίθανος σύμμαχος των Κούρδων του Ιράκ

Του Kamran Bokhari
Μετάφραση: Στέργιος Σεβαστιάν
Η Τουρκία έχει επενδύσει πολλά στους Ιρακινούς Κούρδους και δεν πρόκειται τα απεμπολήσει
Οι προσπάθειες για τη δημιουργία ενός νέου κράτους είναι πάντα αμφιλεγόμενες και συχνά βίαιες. Ωστόσο, η κίνηση των Ιρακινών Κούρδων προς την ανεξαρτησία είναι ακόμη πιο αμφισβητήσιμη και πιο περίπλοκη από ό, τι συνήθως. Η εξελισσόμενη κρίση πλήττει πολλές χώρες εκτός από το Ιράκ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν. Αλλά υπάρχει μια χώρα που βρίσκεται σε προνομιακή θέση, όχι μόνο επηρεαζόμενη από την κρίση, αλλά και δυνάμενη να διαμορφώσει το αποτέλεσμά της: η Τουρκία.
Εφόσον δεν υποκύψει στην αυξανόμενη πίεση η αυτόνομη περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ, αναμένεται να διεξάγει δημοψήφισμα ανεξαρτησίας στις 25 του Σεπτεμβρίου. Στην πιθανή περίπτωση που επικρατήσει η ψήφος υπέρ του "ναι", το KRG θα χρησιμοποιήσει το αποτέλεσμα ως το θεμέλιο διαπραγμάτευσης της αποχώρησης από το ιρακινό κράτος. Θα είναι μια δύσκολη μάχη από εκεί και πέρα. Η κεντρική κυβέρνηση που κατευθύνεται από τους Σιίτες στη Βαγδάτη, δεν έχει κανένα λόγο να διαπραγματευτεί την επικράτειά της.
Ακόμα χειρότερα, οι Κούρδοι θέλουν να πάρουν τα αμφισβητούμενα εδάφη τους, που είναι γνωστά ως οι τρεις επαρχίες (Dahuk, Irbil και Sulaimaniyah), που αποτελούν τυπικά το KRG. Αυτά περιλαμβάνουν σημαντικά τμήματα των Ninevah, Salahuddin, Kirkuk και Diyala - περιοχές που είναι πλούσιες σε ενέργεια και είναι έντονα κουρδικές, αλλά και περιοχές που η Βαγδάτη είναι απίθανο να εγκαταλείψει χωρίς μάχη. Και δεν θα είναι μόνη: Η κυβέρνηση θα έχει την πλήρη υποστήριξη του προστάτη της, του Ιράν. Επιπλέον, οι Σουνίτες - οι οποίοι είναι είτε πλειοψηφία είτε σημαντική μειονότητα στις επαρχίες - θα είναι σημαντικά μέλη σε ό, τι έρχεται στη συνέχεια. Ειδικότερα, το ισλαμικό κράτος θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να αλλάξει την τύχη του.

Απίθανοι συνεργάτες 
Με πολλούς δρώντες εναντίον τους, οι Κούρδοι θα χρειαστούν βοήθεια από έναν σημαντικό παίκτη. Η Τουρκία μπορεί να είναι αυτός ακριβώς ο συνεργάτης που αναζητούν. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η Τουρκία θα αντιταχθεί σθεναρά στην εμφάνιση ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, δίπλα ακριβώς στην δική της κουρδική περιοχή. Οι πολιτικές δηλώσεις που προέρχονται από την Τουρκία, θα δώσουν σίγουρα την εντύπωση ότι η κυβέρνηση δεν θα ανεχτεί τους Ιρακινούς Κούρδους με πλήρη εθνική κυριαρχία. Η πραγματικότητα όμως δεν είναι τόσο απλή.
Οι Τούρκοι σίγουρα δεν είναι ενθουσιασμένοι με την προοπτική της KRG να γίνει η Δημοκρατία του Κουρδιστάν - σίγουρα όχι σε μια εποχή που οι Κούρδοι στη Συρία καλπάζουν προς το δικό τους de facto Κουρδιστάν. Η κουρδική κοινότητα είναι κάθε άλλο παρά μονολιθική και πάσχει από βαθιές διαιρέσεις και στις τέσσερις χώρες, όπου αποτελούν ένα σημαντικό μερίδιο του πληθυσμού. Οι Ιρακινοί Κούρδοι δεν ασχολούνται πολύ με τους Κούρδους της Τουρκίας, αλλά οι Κούρδοι αυτονομιστές της Συρίας είναι στενά συνδεδεμένοι με τους Κούρδους επαναστάτες της Τουρκίας, το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα ή ΡΚΚ. Καμία χώρα δεν έχει μεγαλύτερη συγκέντρωση Κούρδων από την Τουρκία, επομένως αυτό αποτελεί μεγάλη ανησυχία για τους Τούρκους. Το ευτύχημα για την Άγκυρα, ωστόσο, είναι ότι έχει επιλογές.
Κατα το μεγαλύτερο μέρος της περασμένης δεκαετίας, η Τουρκία είχε σφυρηλατήσει τις βαθύτερες σχέσεις με την KRG, σε σημείο που η KRG να έχει γίνει κράτος-πελάτης. Έχει επωφεληθεί πλήρως από το γεγονός ότι η KRG είναι μεσόγειος περιοχή και περιβάλλεται από εχθρικές δυνάμεις. Αν και οι σιίτες που κυριαρχούν στην ιρακινή κεντρική κυβέρνηση συμφώνησαν να δώσουν στους Κούρδους περιφερειακή αυτονομία, ανέκαθεν προσπαθούσαν να περιορίσουν σοβαρά το εύρος της. Το κλειδί για να το επιτύχουν αυτό, ήταν να περιορίσουν την ικανότητα του Irbil να εξάγει τους άφθονους  υδρογονανθράκων της KRG.
Οι μόνες διαδρομές εξαγωγών διέτρεχαν στα νότια, μέσω των περισσότερων από τις διαδρομές του Περσικού Κόλπου, που ελέγχονταν από τους σιίτες. Μέχρι το 2014, η KRG βασίστηκε σημαντικά στις οδικές εξαγωγές, οι οποίες περιορίζονται σε 60.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως. Η αλλαγή φάσης ήρθε όταν η KRG δημιούργησε έναν αγωγό που συνδέεται με το δίκτυο αγωγών της Τουρκίας και τους τερματικούς σταθμούς εξαγωγής στο λιμάνι του Ceyhan. Αυτός ο αγωγός παρέχει στο KRG μια διαδρομή διαφυγής από την εξάρτησης της από την Βαγδάτη.
Ωστόσο, κατά τη διαδικασία, το KRG κατέληξε να εξαρτάται από την Τουρκία. Τα περισσότερα από τα 600.000 βαρέλια την ημέρα, που εξάγει η KRG σήμερα, διατρέχουν την τουρκική επικράτεια. Το 90 τοις εκατό του λειτουργικού προϋπολογισμού της KRG προέρχεται από τα έσοδα από το πετρέλαιο. Με τα χρόνια, οι τουρκικές εταιρείες άρχισαν να κυριαρχούν στους διάφορους τομείς της οικονομίας της KRG και τα προϊόντα τους να κυριαρχούν στις αγορές της. Με τον τρόπο αυτό, η Τουρκία έχει γίνει κάτι περισσότερο από ένας στενός εταίρος των ιρακινών Κούρδων. έχει γίνει ένας απαραίτητος εταίρος.
Για την Τουρκία, αυτή η σχέση θα μπορούσε να είναι χρήσιμη σε πολλά μέτωπα. Πρώτον, οι εισαγωγές από την KRG βοηθούν την Τουρκία να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειας της. Δεύτερον, η KRG βοήθησε την Τουρκία με την εξέγερση του ΡΚΚ. Παρέχει στην Τουρκία πληροφορίες σχετικά με τα κρησφύγετα του ΡΚΚ και δεν δημιουργεί θέματα με τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στο βόρειο Ιράκ. Τέλος, η σχέση εμποδίζει τον ιστορικό αντίπαλο της Τουρκίας, το Ιράν, απο το να απολαμβάνει μια σχεδόν μονοπωλιακή επιρροή στο Ιράκ.

Καιροί προσπαθειών
Είναι μια χρήσιμη διευθέτηση, αλλά θα δοκιμαστεί από την κουρδική κίνηση αποχώρησης από το Ιράκ. Ολόκληρη η νότια πλευρά της Τουρκίας είναι χαοτική και η Άγκυρα είναι ήδη απασχολημένη στη Συρία με τους Σύριους Κούρδους, το καθεστώς Assad, το Ισλαμικό Κράτος και άλλους τζιχαντιστές, το Ιράν και τη Ρωσία. Δημόσια, η Τουρκία έχει προειδοποιήσει την KRG ότι θα διακόψει τις εξαγωγές πετρελαίου, αν το Irbil δεν ακυρώσει το δημοψήφισμα. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία πιθανότατα θα ζούσε και με ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν, επειδή το νέο κράτος θα ήταν τόσο πολύ εξαρτημένο από την Τουρκία για την ευημερία του. Δεν είναι η ίδια η ανεξαρτησία που περιπλέκει τα πράγματα για την Τουρκία, είναι το timing.
Οι Τούρκοι δεν πρόκειται να πετάξουν στα σκουπίδια ολόκληρη την επένδυσή τους τόσων ετών, υιοθετώντας μια ασυμβίβαστη στάση απέναντι στους Ιρακινούς Κούρδους. Ταυτόχρονα, η KRG δεν πρόκειται να αποξενώσει το μοναδικό κράτος, στο οποίο βασίζεται ολόκληρη η πολιτική οικονομία του επικείμενου κράτους του. Αλλά η κουρδική ηγεσία στο Ιράκ έχει ήδη κινητοποιήσει τις μάζες και δεν μπορεί να υπαναχωρήσει, τουλάχιστον από την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Δεν θα ήταν έκπληξη συνεπώς, αν το Irbil και η Άγκυρα κατέληγαν τελικά σε μια συναντίληψη, όπου η Τουρκία διατηρεί μια σημαντική θέση στο τραπέζι, όπου το μέλλον του Κουρδιστάν διαμορφώνεται σταδιακά.
Παρόλο που πρόκειται για μια επικίνδυνη κίνηση που θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους Κούρδους της Συρίας και της Τουρκίας να μιμηθούν τους Ιρακινούς ομοεθνείς τους, εάν ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν προκύψει από το κατεστραμμένο κράτος του Ιράκ, αυτό δεν θα σημαίνει και το τέλος του κόσμου για την Τουρκία. Οι Τούρκοι θα πρέπει να καθοδηγήσουν προσεκτικά τα επακόλουθα, αλλά η σχέση που έχουν καλλιεργήσει με την KRG τους δίνει μεγάλη δύναμη για τη διαχείριση των Κούρδων σε περιφερειακό επίπεδο. Οι Τούρκοι μπορούν να ζήσουν με ένα Κουρδιστάν που είναι προσδεδεμένο σε αυτούς και στην πραγματικότητα θα τους προσφέρει έναν τρόπο να διαχειριστούν τους Σύριους Κούρδους και να ανατρέψει την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στην περιοχή. Το τι λένε δημοσίως οι Τούρκοι είναι μια διαφορετική ιστορία.


3 σχόλια:

  1. An Iraqi Kurdistan makes Turkey stronger.AND it brings Turkey and Israel even closer.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Συμφωνώ με αυτή την ανάλυση και πρέπει εδώ να προστεθεί ότι υπάρχει ο κίνδυνος η Τουρκία να ασκήσει απλώς την κλασσική πολιτική του ξεριζωμού των Κούρδων της Τουρκίας στο Κουρδιστάν και αναλόγως τι θα γίνει στη Συρία και στη Συρία. Ένα πραγματικά ανεξάρτητο Κουρδιστάν απαιτεί την ενότητα των Κούρδων. Δεν είναι σίγουρος ότι το Κουρδιστάν φέρνει κοντά Ισραήλ και Τουρκία γιατί για την Τουρκία θα αποτελεί απειλή όσο υπάρχουν Κούρδοι στην Τουρκία και πάνοπλοι στη Συρία βέβαια είπαμε εξαρτάται από το τι επιδιώκουν οι Κούρδοι στη ροζαβα

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.