Το μήνυμα των γερμανικών εκλογών για την Ελλάδα: Έρχεται το Grexit;

Του Alexander Mercouris
Μετάφραση: Γεώργιος Αναγνώστου

Μια συνέπεια του αποτελέσματος των γερμανικών εκλογών της Κυριακής, η οποία έχει συζητηθεί λίγο, είναι ότι αυξάνεται σημαντικά το ενδεχόμενο του Grexit, δηλαδή της αποχώρησης της Ελλάδας από την ευρωζώνη.
Η τελευταία διάσωση της Ελλάδας το 2015 προκάλεσε πολλές επικρίσεις. Η γραφειοκρατία του ΔΝΤ δεν έκρυψε ποτέ τις αμφιβολίες της σχετικά με αυτή. Ορισμένες από τις χώρες-πιστωτές της ΕΕ – για παράδειγμα, η Σλοβακία και η Φινλανδία – είναι γνωστό ότι έχουν δυσαρεστηθεί, ενώ οικονομολόγοι στις ΗΠΑ και στη Βρετανία εξέφρασαν ανοιχτά την αντίθεσή τους.
Ωστόσο, η συμφωνία διάσωσης προωθήθηκε τελικά λόγω της υποστήριξης της Γερμανίας, η οποία αποτελεί το ισχυρότερο κράτος μέλος της ΕΕ.

Αλλά και στην ίδια τη Γερμανία η συμφωνία διάσωσης ήταν αμφιλεγόμενη. Το Υπουργείο Οικονομικών και το γερμανικό Κοινοβούλιο είναι γνωστό ότι είχαν αμφιβολίες, όπως και πολλά μέλη του CDU, του κόμματος της Καγκελαρίου Μέρκελ.
Ο πιο γνωστός σκεπτικιστής, ωστόσο, ήταν ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος στο αποκορύφωμα της κρίσης πρότεινε την «προσωρινή» έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη σε αντάλλαγμα για το κούρεμα του χρέους της. Ανεπίσημα έχει αναφερθεί ότι πρότεινε επίσης να δοθούν στην Ελλάδα 50 δισεκατομμύρια ευρώ ως βοήθεια προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αναπόφευκτη αναταραχή που θα ακολουθούσε ως επακόλουθο της εξόδου από την ευρωζώνη.
Η Καγκελάριος Μέρκελ είναι γνωστό ότι σκέφτηκε σοβαρά την πρόταση του Σόιμπλε, ο δε Σόιμπλε φάνηκε ότι πίστευε, τουλάχιστον για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ότι είχε την υποστήριξή της.
Ωστόσο, στο τέλος η πρόταση εγκαταλείφθηκε υπέρ της διάσωσης της Ελλάδας μετά τις έντονες αντιρρήσεις που εκφράστηκαν από τη Γαλλία και την Ιταλία (οι οποίες ανησυχούσαν για το μέλλον της ευρωζώνης, σε περίπτωση εξόδου ενός κράτους μέλους) και κυρίως από τις ΗΠΑ, για τις οποίες η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη και στην ΕΕ είναι απολύτως απαραίτητη για τη συνεχή παρουσία του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά τα φαινόμενα, μια τηλεφωνική κλήση από τον Πρόεδρο Ομπάμα, έπεισε τελικά την Καγκελάριο Μέρκελ να απορρίψει την πρόταση του Σόιμπλε και να υποστηρίξει την προτεινόμενη διάσωση της Ελλάδας.
Παρόλο που υπήρχε κάποια δυσαρέσκεια στη Γερμανία ότι η χώρα είχε υποχρεωθεί πάλι να σώσει την Ελλάδα, η απουσία κομμάτων στο γερμανικό Κοινοβούλιο, τα οποία να αντιτίθενται στη διάσωση, διευκόλυνε τη Μέρκελ.
Ωστόσο, αυτή η κατάσταση έχει πλέον αλλάξει.
Το AfD σχηματίστηκε αρχικά με σκοπό να αντιταχθεί στη διάσωση των πιο αδύναμων μελών της ευρωζώνης από τη Γερμανία και είναι βέβαιο ότι, εάν τυχόν προταθεί περαιτέρω διάσωση, είτε για την Ελλάδα είτε για οποιαδήποτε άλλη αδύναμη χώρα της ευρωζώνης, θα αντιταχθεί με σθένος. Αυτό σημαίνει ότι σε αντίθεση με το 2015, αν προταθεί περαιτέρω διάσωση της Ελλάδας, θα υπάρχει ένα κόμμα στο γερμανικό Κοινοβούλιο που σίγουρα θα εναντιωθεί σε αυτή.
Ωστόσο, ακόμη μεγαλύτερη σημασία από την αντίθεση του AfD έχει το γεγονός ότι το FDP – που αποτελεί σίγουρα τον μελλοντικό εταίρο της Μέρκελ σε κυβέρνηση συνασπισμού – έχει επίσης εκφράσει την έντονη αντίθεσή του σε οποιαδήποτε μελλοντική διάσωση, είτε για την Ελλάδα είτε για οποιαδήποτε άλλη χώρα. Σύμφωνα με τα λόγια του ηγέτη του FDP, Κρίστιαν Λίντνερ, κατά την προεκλογική εκστρατεία
Αν πραγματοποιούνταν μείωση του χρέους της Ελλάδας, όπως εισηγείται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τότε θα έπρεπε να προθυμοποιηθούμε να επιλύσουμε οριστικά το πρόβλημα. Εάν μειωθεί το χρέος της Ελλάδας, τα χρήματα θα χαθούν, αλλά ως αντάλλαγμα η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει τη ζώνη του ευρώ, να υιοθετήσει νέο δικό της νόμισμα, το οποίο να μπορεί να υποτιμήσει και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της στον τομέα του τουρισμού.
Σε άλλα σχόλιά του, ο Λίντνερ έχει δηλώσει ότι θα πρέπει να δοθεί στην Ελλάδα ένα ποσό ως βοήθεια για την αντιμετώπιση της αναμενόμενης αναταραχής που θα προκληθεί μόλις η χώρα εγκαταλείψει την ευρωζώνη.
Αυτό που προτείνει ο Λίντνερ είναι φυσικά το ίδιο με αυτό που πρότεινε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το 2015. Επιπλέον, φαίνεται ότι ο Λίντνερ επιδιώκει να αντικαταστήσει τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στη θέση του Υπουργού Οικονομικών.
Εδώ είναι απαραίτητο να γίνουν ορισμένες παρατηρήσεις.
Πρώτον, είναι βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα η Ελλάδα θα χρειαστεί περαιτέρω διάσωση, προκειμένου να παραμείνει στην ευρωζώνη.
Στην παρούσα στιγμή, η επίσημη άποψη της Ελλάδας είναι ότι τα χειρότερα της κρίσης πέρασαν και ότι η χώρα ανακάμπτει.
Δεν γνωρίζω κάποιον στην Ελλάδα που να συμμερίζεται αυτήν την άποψη.
Αυτό που προς το παρόν στηρίζει την οικονομία της Ελλάδας είναι η προσωρινή ανάκαμψη της οικονομίας της ευρωζώνης χάρη στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ωστόσο, είναι αμφίβολο εάν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα είναι σε θέση να συνεχίσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα για πολύ ακόμα. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η αντίθεση προς το πρόγραμμα θα αυξηθεί σίγουρα στη Γερμανία μετά τις εκλογές, αλλά και το γεγονός ότι η γενική νομισματική κατάσταση καθίσταται αυστηρότερη σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Fed, καθιστώντας μη βιώσιμο το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Μια «βουτιά» της οικονομίας στην ευρωζώνη είναι αρκετή για να ωθήσει την Ελλάδα ξανά στη κρίση και καθώς είναι σίγουρο ότι το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα λήξει σύντομα, δεν γνωρίζω κάποιον στην Ελλάδα που να είναι σωστά ενημερωμένος σχετικά με την κατάσταση και να αμφιβάλλει ότι αργά ή γρήγορα αυτό θα συμβεί.
Όταν συμβεί αυτό, η Ελλάδα θα χρειαστεί άλλη μια διάσωση, αν πρόκειται να παραμείνει στην ευρωζώνη.
Δεύτερον, μολονότι οι δηλώσεις του Λίντνερ και των στελεχών του FDP είναι κατηγορηματικές, είναι πιθανό ότι, εάν προκύψει θέμα διάσωσης της Ελλάδας ακόμα μια φορά, θα δεχτούν ισχυρή πίεση να αναθεωρήσουν τη στάση τους. Οι ίδιοι οικονομικοί και γεωπολιτικοί παράγοντες που επέβαλαν τη διάσωση της Ελλάδας το 2015 θα εξακολουθούν να υπάρχουν, καθιστώντας σίγουρο ότι ο Λίντνερ και το FDP θα αντιμετωπίσουν την απαίτηση της γραφειοκρατίας της ΕΕ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της ατλαντικής πτέρυγας του γερμανικού κατεστημένου και των ΗΠΑ να αμβλύνουν τη στάση τους.
Ωστόσο, είναι αμφίβολο ότι θα το πράξουν. Το FDP έχασε τη θέση του στο Κοινοβούλιο μετά τις προηγούμενες κοινοβουλευτικές εκλογές του 2013, εν μέρει επειδή ως κυβερνητικός εταίρος της Καγκελαρίου Μέρκελ ευθυγραμμίστηκε με τις αρχές της. Το FDP δεν θα θέλει να βρεθεί ξανά στην ίδια θέση.
Δεδομένης της ισχυρής αντίθεσης για περαιτέρω διάσωση από την πλευρά του Λίντνερ και του FDP, καθώς και της πιθανής δημοτικότητας εντός της Γερμανίας αυτής της στάσης, θα υπάρξει ισχυρή αντιπολίτευση στους κόλπους του FDP εάν ο Λίντνερ τείνει να υπαναχωρήσει, και πρέπει να θεωρείται απίθανο ότι θα το πράξει.
Ως εκ τούτου, είναι πιθανό ότι όταν η Ελλάδα ζητήσει εκ νέου διάσωση, το FDP θα αντιταχθεί, περίπτωση κατά την οποία η Μέρκελ θα θέσει σε κίνδυνο το μέλλον του κυβερνητικού συνασπισμού, εάν επιμείνει υπέρ της διάσωσης. Επιπλέον, μια τέτοια πολιτική δεν είναι δημοφιλής και θα βρει αντίδραση στο Κοινοβούλιο και στη χώρα από το AfD, με μεγάλη πιθανότητα να δημιουργηθεί αντίθεση προς μια περαιτέρω διάσωση και στους κόλπους του CDU.
Πράγματι, είναι πιθανό ότι καθώς η κρίση στην Ελλάδα συνεχίζεται – όπως αργά ή γρήγορα θα γίνει – το γεγονός της αντίθεσης της Γερμανίας σε περαιτέρω διάσωση θα ενισχύσει την αντίθεση και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης, οι οποίες θα πρέπει να συμφωνήσουν, όπως η Σλοβακία και η Φινλανδία.
Στην περίπτωση αυτή, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη μια περαιτέρω διάσωση και παρά την αντίθεση της Γαλλίας, της Ιταλίας, της γραφειοκρατίας της ΕΕ, των ΗΠΑ και της ελληνικής ελίτ, το Grexit (δηλ. η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη) θα συμβεί.
Αν και είναι πολύ νωρίς προς το παρόν να πούμε ότι οι γερμανικές εκλογές σίγουρα έχουν ανοίξει τον δρόμο για το Grexit, ρεαλιστικά μοιάζει να είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα.
Υπάρχει μια κοινή άποψη ότι αν πραγματοποιηθεί το Grexit και η Ελλάδα αφήσει τελικά την ευρωζώνη, η ίδια η ευρωζώνη θα διαλυθεί, καθώς πρόκειται για μια απλή νομισματική ένωση και όχι για ένα πραγματικό ενιαίο νόμισμα.
Ποτέ δεν συμμερίστηκα αυτήν την άποψη. Αντίθετα, πιστεύω ότι η ευρωζώνη θα συνεχίσει καλύτερα χωρίς την Ελλάδα, η οποία θα παραμείνει κατά τ’ άλλα ένα κράτος μέλος της ΕΕ.
Μετά τις γερμανικές εκλογές, φαίνεται ότι σύντομα αυτή η άποψη θα υποβληθεί σε δοκιμασία.

Πηγή: http://theduran.com/german-elections-message-greece-grexit-coming/